Giriş

Yangın kapıları, bir yangın anında duman ve alevin yapı içinde yayılmasını geciktirerek tahliye için güvenli zaman kazanılmasını sağlayan, özel olarak test edilmiş ve sertifikalandırılmış kapı sistemleridir. Doğru ürün seçimi; yangın dayanım sınıfı, doğru aksesuar seti (panik bar, menteşe, kilit, kapı closer’ı vb.), uygun montaj ve periyodik bakım gibi başlıklarda doğru kararlar verilmesine bağlıdır.

Bu rehber, konut sitelerinden AVM’lere, hastanelerden endüstriyel tesislere kadar farklı kullanım senaryolarında doğru kapı seçimi ve kurulumunu adım adım anlatır. Hedefimiz, uygulayıcılar ve son kullanıcılar için hem teknik derinlik hem de pratik kontrol listeleri sunmaktır.

Yangın Kapısı Nedir?

Yangın kapısı; kapı kanadı, kasa, dolgu/izolatör, contalar ve sertifikalı aksesuarların tamamından oluşan bir sistemdir. Ürün, standartlara göre fırın testlerinden geçirilerek belirli bir süre boyunca (60, 90 veya 120 dakika gibi) alev ve duman geçişine karşı dayanımını kanıtlar. Bu nedenle, kapı üzerinde yer alan her bileşen – hatta cam, panik bar, kilit, menteşe, closer ve contalar – test kapsamına dahildir ve muadilleriyle rastgele değiştirilemez.

İyi bir yangın kapısı yalnızca kanadın kalınlığı veya sac kalınlığı ile değerlendirilmez. Gerçek performans; tasarım, doğru malzeme, uygun aksesuar seti, test raporları ve yerinde montajın toplam kalitesine bağlıdır.

Sınıflar ve Standartlar (EI60, EI90, EI120)

Yangın dayanım sınıfları çoğunlukla iki ana parametreyle ifade edilir:

• E – Bütünlük (Integrity): Alev ve sıcak gazların kapı üzerinden geçişini engelleme kabiliyeti.
• I – Yalıtım (Insulation): Kapının yangın görmeyen tarafındaki sıcaklık artışını sınırlama kabiliyeti.

EI60 / EI90 / EI120 ifadeleri, ürünün ilgili süre boyunca bütünlük ve yalıtım performansı gösterdiğini belirtir. Örneğin EI90, 90 dakika boyunca hem E hem I gereksinimlerini karşılar.

Projelerde ayrıca duman kontrolü için “Sa” veya “Sm” gibi ek sınıflandırmalara ve duman contalarına ihtiyaç duyulabilir. Kaçış yollarında duman sızdırmazlık, en az yangın dayanımı kadar kritik kabul edilir.

Standartlar ve Uyum: Yangın kapılarının test ve sınıflandırmasında yaygın olarak EN 1634-1 (kapı ve kepenklerin yangına dayanımı için test metodu) ve EN 13501-2 (sınıflandırma) referans alınır. Türkiye’de projelerde genellikle Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda bu standartlara uyum beklenir.

Yapı, Malzemeler ve Aksesuarlar

Kapı Kanadı ve Kasa

Çelik yangın kapıları, galvanizli sac ve yüksek yoğunluklu mineral dolgu ile üretilir. Kasa ve kanadın burulma ve esnemeye karşı direnci, yangın sırasında gövdenin formunu koruyarak conta hattının kapanmasını ve duman sızdırmazlığını sürdürmesini sağlar.

Dolgu ve İzolasyon

Mineral yün, taş yünü veya yangına dayanımlı kompozit dolgular, ısı transferini yavaşlatarak karşı yüzdeki sıcaklık artışını limitler. Dolgunun yoğunluğu ve yerleşimi, kapının EI performansına doğrudan etki eder.

Contalar

Şişen (intumescent) ve duman contaları, yüksek ısıda genleşerek boşlukları kapatır. Çerçeve ve kanat boyunca kesintisiz uygulanmalı, menteşe ve kilit bölgelerinde fire bırakılmamalıdır.

Panik Bar ve Kilitler

Kaçış kapılarında EN 1125 (panik bar) veya EN 179 (acil çıkış donanımı) uyumlu donanım tercih edilmelidir. Panik bar, içten tek hareketle açılmalı; dışardan kontrollü giriş için silindirli tertibat eklenebilir.

Menteşeler ve Kapı Kapatıcı (Closer)

Yangın kapılarında yaylı menteşe veya üstten kapatıcı kullanımı, kapının her zaman kapalı kalmasını ve kendiliğinden kapanmasını güvence altına alır. Kapı kapatıcıların şiddeti, kullanıcı engeli yaratmayacak şekilde ayarlanmalıdır.

Renk ve Yüzey

En çok tercih edilen renkler RAL 9016 (trafik beyazı) ve RAL 9001 (krem) olup, bina iç estetiğine göre gri tonları ve kurumsal renkler de uygulanabilir. Toz boya (elektrostatik) kaplama, korozyon direncini ve yüzey dayanıklılığını artırır.

Alt Eşik ve Süpürgelik

Kaçış yollarında takılma riskini azaltmak için eşiksiz çözümler tercih edilir; duman sızdırmazlığı için otomatik düşen eşik gibi aksesuarlar değerlendirilebilir.

Etiketleme ve Plaka

Test ve sertifikaya dair üretici etiketi, görünür ve silinmeyecek şekilde kapı üzerinde yer almalıdır. Denetim ve periyodik bakımlarda bu etiket referans alınır.

Ölçü Alma ve Keşif

Doğru ölçü, doğru kapı demektir. Aşağıdaki adımlar, yerinde keşifte hata payını minimize eder:

1. Kaba açıklığı (enet x yükseklik) üç noktadan alın: üst, orta, alt. En dar değeri baz alın.
2. Duvar kalınlığı ve kasa payları netleştirilir. Kapı kanadı dönüş alanı (açılım yönü) kontrol edilir.
3. Zemin seviyesi ve kaplama (mermer, parke, epoksi) dikkate alınır. Sonradan yapılacak şap/kaplama için pay bırakılır.
4. Açılış yönü (sağ/sol) ve kaçış yönüne uygunluk tasdik edilir.
5. Elektrik/aksesuar ihtiyaçları (elektro-manyetik tutucu, erişim kontrolü, kapı kontağı) proje ile koordine edilir.

İpucu: Yangın kapısının açıldığı tarafta tahliye koridoru darlığı varsa, kanadın duvara toslamasını engellemek için kapı stoperi kullanın.

Montaj ve Kurulum Adımları

1. Hazırlık: Açıklık temizlenir; gevşek sıvalar ve çıkıntılar alınır. Kuru ve tozsuz yüzey sağlanır.
2. Kasa Yerleşimi: Kasa mastarla terazilenir. Çelik dübeller veya ankrajlarla sabitlenir.
3. Kanat Asımı: Menteşeler ayarlanır; kanadın boşluk payları (üst/yan/alt) standartlara uygun şekilde ayarlanır.
4. Aksesuar Montajı: Panik bar, dış kol, kilit ve silindir sistemleri üretici talimatına göre takılır.
5. Kapı Kapatıcı: Kapatma hızı ve çarpma önleyici ayar yapılır; kendiliğinden kapanma testi uygulanır.
6. Sızdırmazlık: Conta sürekliliği kontrol edilir; duman contasında kesinti kalmamalıdır.
7. Son Kontrol: Aç-kapa döngü testi (min. 10–20 tekrar), sürtme, boşluk, kilitleme ve panik bar fonksiyon testleri yapılır.
8. Dökümantasyon: Ürün etiketleri, test referansları ve garanti belgeleri teslim edilir.

Not: Köpük uygulaması tek başına taşıyıcı montaj yöntemi değildir; ankraj/dübelle mekanik sabitleme esastır.

Bakım, Test ve Belgelendirme

Yangın kapıları kullanım ömrü boyunca fonksiyonunu korumalıdır. Bu nedenle:

• Aylık görsel kontrol: Kapının kapanmasını engelleyen takoz, kama, sürgü vb. olmamalı.
• Üç aylık yağlama/ayar: Menteşe pimleri, kilit dili ve kapatıcı ayarı kontrol edilir.
• Yıllık profesyonel bakım: Yetkili servis, conta yenileme ve donanım dayanım kontrollerini yapar; raporlar saklanır.

Belgelendirme: Test raporları ve sınıflandırma belgeleri güncel olmalı; ürün etiketiyle eşleşmelidir. Denetimlerde bu belgeler talep edilebilir.

Camlı, Tek Kanat ve Çift Kanat Seçenekleri

Tek Kanat

Kaçış koridorları, daire kapıları ve teknik hacim girişleri için idealdir. Net geçiş ihtiyacı 80–110 cm aralığındaysa tek kanat pratik çözümdür.

Çift Kanat

Yüksek kullanım yoğunluğu ve geniş taşıma güzergâhları için tercih edilir. Aktif kanat panik barlıdır; pasif kanat sürgülerle sabitlenir ve gerektiğinde açılır. Senkron mekanizma ile iki kanat eşgüdümlü kapanmalıdır.

Camlı Yangın Kapısı

Yangına dayanımlı camlar (uygun sınıfa göre) doğal ışık ve görüş sağlar. Cam ölçüsü ve cam tipi, test raporunda tanımlı sınırları aşmamalıdır. Cam ile kanat-kasa temas bölgelerinde şişen bant sürekliliği sağlanmalıdır.

Sık Yapılan Hatalar ve Çözümler

• Yanlış aksesuar değişimi: Testte yer almayan bir kilit/kol takılması sertifikayı geçersiz kılabilir. Çözüm: Üreticinin onaylı donanım listesini kullanın.
• Kapatıcısız kullanım: Kapı açık bırakılır; duman/alev yayılımı hızlanır. Çözüm: EN uyumlu kapatıcı ve elektromıknatıs + duman dedektörü entegrasyonu.
• Conta kopukluğu: Süreklilik bozulursa sızdırmazlık düşer. Çözüm: Bakımda conta hattını baştan sona kontrol edin.
• Yanlış yön/kanat açılımı: Kaçış yönüne ters açılış tahliyeyi riske atar. Çözüm: Proje onayı sırasında yönleri kesinleştirin.
• Zemin sürtmesi: Kapı kapanmasını engeller. Çözüm: Menteşe ayarı ve eşik çözümü; şap/kaplama farkları için pay.

Maliyet, Fiyatlama ve Teklif Okuryazarlığı

Yangın kapısı fiyatını etkileyen başlıca unsurlar:

1. Sınıf: EI60 → EI120’ya çıktıkça malzeme ve aksesuar gereksinimleri artar.
2. Ölçü ve tipoloji: Tek/çift kanat, camlı seçenekler, özel kasa tipleri.
3. Aksesuar seti: Panik bar markası/sertifikası, duman contası, kapatıcı, otomatik eşik, elektromanyetik tutucu vb.
4. Yüzey/Renk: Standart RAL renkler ile özel dokulu/antibakteriyel boyalar.
5. Montaj ve lojistik: Şantiye koşulları, kat yüksekliği, çalışma saatleri, nakliye mesafesi.

Teklif karşılama ipuçları: Ürünün test raporu referansı, aksesuar marka/model listesi, montaj dahil/haric detayları ve termin mutlaka yazılı olsun.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Sonuç ve Teklif Talebi

Doğru yangın kapısı; sertifikalı ürün + uygun aksesuar + yerinde montaj + düzenli bakım denkleminden oluşur. Projenizin risk sınıfı ve kaçış senaryosuna göre EI60, EI90 veya EI120 sınıflarından biri seçilerek duman sızdırmazlığı güvence altına alınmalıdır.

Ücretsiz keşif ve hızlı teklif için iletişime geçin: İletişim. Ürün yelpazemizi görmek için yangın kapısı ve panik bar sayfalarına göz atın.